Anatomia człowieka > Układ pokarmowy > Jelito grube

Jelito grube

Jelito grube to ostatni odcinek przewodu pokarmowego. Dzieli się je na jelito ślepe z wyrostkiem robaczkowym, okrężnicę i odbytnicę.

Jelito ślepe

Jelito ślepe jest inaczej nazywane kątnicą. Położone jest poniżej ujścia jelita cienkiego i zastawki krętniczo-kątniczej, które je zamyka. Zastawka jest zbudowana z wargi górnej oraz wargi dolnej połączonych wędzidełkiem. Od strony jelita cienkiego błona śluzowa ma liczne kosmki jelitowe, a od strony jelita ślepego ich już nie ma. Dodatkowo jelito ślepe można znaleźć w prawym dole biodrowym, na mięśniu biodrowo-lędźwiowym. Jelito ślepe jest często pokryte otrzewną, ale są wyjątki od tej reguły.

Wyrostek robaczkowy

Wyrostek robaczkowy to zwężona część jelita ślepego. U niektórych zwierząt tworzy on odrębny narząd, a u człowieka jest narządem wstecznym. W stosunku do jelita grubego można wyróżnić kilka typów położenia: bocznie, do przodu, do tyłu, ku górze, zwieszający się swobodnie oraz układający się wzdłuż nasady krezki jelita cienkiego. Wyrostek jest położony wewnątrzotrzewnowo i ma zachowaną własną krezkę. Ściana wyrostka jest zbudowana podobnie do innych części jelita grubego.

Okrężnica

Okrężnica składa się z czterech części: okrężnicy wstępującej, okrężnicy poprzecznej, okrężnicy zstępującej i okrężnicy esowatej. Jej typowe właściwości to: brak wielkich zmian światła, barwa szara, błona śluzowa bez kosmyków, posiadanie taśm (swobodnej, krezkowej i sieciowej), występowanie wypukleń i fałdów półksiężycowatych oraz przyczepek sieciowych. Ściana składa się z trzech części: błony śluzowej, błony mięśniowej oraz błony surowiczej.

Okrężnica wstępująca

Okrężnica wstępująca jest przedłużeniem jelita ślepego i biegnie do powierzchni wątroby. W okrężnicę poprzeczną przechodzi zgięciem prawym, wątrobowym. Powierzchnia tylna okrężnicy leży na mięśniu biodrowym oraz między mięśniami: czworobocznym lędźwi oraz lędźwiowym większym. Powierzchnię przednią pokrywają pętle jelita cienkiego. Okrężnica wstępująca leży wewnątrzotrzewnowo, otrzewna pokrywa tylko jej powierzchnię przednią i boczną.

Zgięcie prawe okrężnicy znajduje się na powierzchni trzewnej wątroby i przylega do nerki prawej. Później zgięcie przechodzi na część zstępującą dwunastnicy. W stosunku do klatki piersiowej leży na wysokości VIII żebra.

Okrężnica poprzeczna

Okrężnica poprzeczna łączy się z okrężnicą wstępująca i zstępującą za pomocą zgięć okrężnicy prawego i lewego. Rozpoczyna się pod wątrobą, potem przebiega łukiem wypukłym ku dołowi i biegnie aż do śledziony. Sąsiaduje z narządami takimi jak: wątroba, pęcherzyk żółciowy, trzustka, żołądek, dwunastnica, nerka lewa, jelito cienkie. Okrężnica poprzeczna jest pokryta otrzewną i zachowuje swoją krezkę, której nasada biegnie wzdłuż przedniego brzegu trzustki.

Zgięcie lewe okrężnicy znajduje się przy śledzionie. Leży wyżej i bardziej ku tyłowi niż zgięcie prawe. Dociera do niego więzadło przeponowo-okrężnicze na wysokości około VII żebra.

Okrężnica zstępująca

Okrężnica zstępująca biegnie w przedłużeniu zgięcia lewego i kończy się na wysokości lewego grzebienia biodrowego. Leży ona bardziej bocznie niż okrężnica wstępująca. Powierzchnia tylna znajduje się na mięśniu czworobocznym lędźwi, powierzchnia przyśrodkowa na mięśniu lędźwiowym większym oraz pętlach jelita cienkiego, powierzchnia boczna przylega do bocznej ściany brzucha a powierzchnię przednią przykrywają pętle jelita cienkiego. Okrężnica zstępująca leży wewnątrzotrzewnowo, otrzewna pokrywa tylko jej powierzchnię przednią i boczną.

Okrężnica esowata

Okrężnica esowata biegnie w przedłużeniu okrężnicy zstępującej aż do wysokości między II a III kręgiem krzyżowym. Ma ona kształt litery S. Jej ramię okrężnice leży w dole biodrowym lewym, a ramię odbytnicze kieruje się do przestrzeni między pęcherzem a odbytnicą u mężczyzny lub między macicą a odbytnicą u kobiety. Okrężnica esowata posiada swoją krezkę, która daje jej dużą ruchomość.

Odbytnica

Odbytnica to ostatni odcinek jelita grubego. Biegnie w przedłużeniu okrężnicy esowatej i kończy się odbytem. Odbytnica dzieli się na część miedniczną oraz część odbytową. Część miedniczna jest położona w miednicy mniejszej i tworzy charakterystyczną bańkę, a cześć odbytowa to właściwa odbytnica, czyli kanał odbytu. Narząd wytwarza dwa zgięcia: zgięcie krzyżowe wzdłuż powierzchni przedniej kości krzyżowej i guzicznej oraz zgięcie kroczowe.

Odbytnica jest pokryta otrzewną tylko na powierzchni przedniej w jej części górnej oraz na powierzchniach bocznych części miednicznej. Tam wytwarza charakterystyczne zagłębienie odbytniczo-pęcherzowe u mężczyzny oraz odbytniczo-maciczne u kobiety. Odbytnica graniczy z: kością krzyżową i guziczną, przeponą miednicy, pętlami jelita cienkiego, okrężnicą esowatą, pęcherzem moczowym, nasieniowodami, pęcherzykami nasiennymi, gruczołem krokowym (lub u kobiet z macicą i pochwą).

Ściana odbytnicy jest zbudowana z błony zewnętrznej, błony mięśniowej oraz błony śluzowej. Błona mięśniowa zbudowana jest z warstwy podłużnej oraz warstwy okrężnej. Wytwarza mięsień odbytniczo-guziczny, mięsień zwieracz wewnętrzny odbytu, mięsień zwieracz trzeci odbytu oraz mięsień zwieracz zewnętrzny odbytu. W części odbytowej błona śluzowa wytwarza słupy odbytu, czyli fałdy podłużne, a w części miednicznej fałdy poprzeczne.

Układ pokarmowy

© 1998-2003 by Anatomix @ anatomia.net.pl - wszystkie prawa zastrzeżone..